ریچارد سوم

ریچارد سوم نمایشنامه ای از ویلیام شکسپیر است. سى وسه نقش اصلى و ده ها نقش فرعى در این نمایشنامه حضور دارند. پنج پرده و بیست و پنج صحنه متفاوت در مکان ها و زمان هاى مختلف باعث شده تا ریچارد سوم به لحاظ اجرا یکى از دشوارترین آثار نمایشى شکسپیر به شمار آید. «ریچارد سوم» شکسپیر از زمان سلطنت هنرى پنجم بر خاک انگلستان و شکست و عزلت فرانسه دشمن دیرین و دیرپاى بریتانیا آغاز مى شود. اما با قتل هنرى پنجم و در حالى که پسرش تنها سه ماهه است، آرامش سرزمین برهم مى خورد. امرا و نجیب زادگان محلى علم طغیان به دست مى گیرند و از دیگر سو فرانسه نیز به رهبرى دخترکى جوان و کاریزماتیک به نام ژاندارک، به مقابله با سربازان اشغالگر انگلیسى دست مى زند. تا زمانى که هنرى ششم بزرگ شود و تخت و تاج مدعیان فراوان مى یابد و دورانى از جنگ هاى داخلى در انگلستان آغاز مى شود که به دوران جنگ هاى گل شهرت مى یابد. در این دوران پدر پسر مى کشد، پسر بر ضد پدر مى شورد.
برادر به برادر و شوهر به همسر وفا نمى کند و ارزش هاى انسانى به شدت رنگ مى بازد. عاقبت ادوارد (پسر ریچارد امیر یورک، که از مدعیان دیرین و پروپاقرص سلطنت بود) با نام ادوارد چهارم بر اریکه پادشاهى تکیه مى زند. اما شورش هاى داخلى کاملاً سرکوب نشده و آشوب هاى محلى همچنان ادامه دارد. دوباره هنرى ششم به تخت سلطنت چنگ مى اندازد. اما دوران حکمرانى اش براى دومین بار دیرى نمى پاید. عاقبت ریچارد گلاسستر بر همه فائق مى آید و تاج بر سر مى نهد. او که با خون ریزى به قدرت رسیده، مى خواهد با ریختن خون هاى بیشتر قدرت را حفظ کند، تا جایى که مى گوید «عزم جزم کرده ام تا نشان دهم که آدمى پست و شریر هستم... توطئه ها چیده ام...» و بدین سان خباثت بشرى و جدایى ناپذیرى قدرت و فساد از یکدیگر به عنوان یکى از دغدغه هاى بنیادین نویسنده در این نمایشنامه نیز رخ مى نماید.
بار دیگر همچون تمامى آثار شکسپیر حسادت ها، اغواگرى ها، غرض ورزى ها و مکر و دنائت طبع انسانى مورد نقد و تقبیح قرار مى گیرد. برجسته ترین و بارزترین وجه دراماتیک نمایشنامه هاى شکسپیر، نمایش پست ترین و حقیرترین رفتارهاى بشرى است. توطئه و دسیسه چینى براى حذف رقبا ظاهراً از رایج ترین کنش هاى درباریان انگلستان در قرون چهاردهم و پانزدهم میلادى است. تباهکارى ها و شرارت هاى ریچارد سوم آتش جنگى عظیم را در انگلستان شعله ور مى سازد اما سربازان و سرداران سپاه ریچارد دیگر دل با راهبر و ولى نعمت خود ندارند. کار به جایى مى رسد که پادشاه ریچارد سوم که اسب خود را نیز در معرکه جنگ از دست داده، در میانه میدان کارزار فریاد برمى آورد: «اسب! اسب! پادشاهى ام در برابر یک اسب!» اما خریدارى یافت نمى شود تا اسبش را در ازاى سلطنت انگلستان تاخت زند.
با مرگ ریچارد به دست هنرى ریچموند، گل سرخ، که نشانه خاندان ریچموند است، به نشانه دربار سلطنتى انگلستان بدل مى شود. هنرى هفتم بر تخت سلطنت مى نشیند و انگلستان را به سوى آرامش و اتحاد راهبرى مى کند. نمایشنامه ریچارد سوم حکایت این دوران پرتنش و خونین در تاریخ انگلستان است.